TOM 3
Głosy o twórczości Henryka Siemiradzkiego

pod redakcją
Agnieszki Kluczewskiej-Wójcik

Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata wraz z Muzeum Narodowym w Krakowie i Muzeum Narodowym w Warszawie przy współpracy Państwowej Galerii Tretiakowskiej w Moskwie podjął w 2015 roku nowe badania nad twórczością Henryka Siemiradzkiego – wybitnego polskiego malarza, związanego także z rosyjskim i włoskim środowiskiem artystycznym.

Pięcioletni projekt, finansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach „Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki”, owocuje wydaniem w dwóch tomach po polsku i angielsku Korpusu dzieł malarskich Henryka Siemiradzkiego, obejmującego obrazy i związane z nimi szkice rysunkowe i studia olejne.

Ideą realizatorów projektu było włączenie do Korpusu wszystkich zachowanych i znanych z literatury dzieł, których autentyczność została potwierdzona przez rysunki i szkicowniki, grafikę reprodukcyjną i stare fotografie z pracowni, wreszcie przez badania technologiczne. Twórcy Korpusu zgromadzili bibliografię i informacje o udziale każdego obrazu w wystawach, zebrali listy i źródła, opracowali jego historię, przedstawili ikonografię, by ostatecznie podjąć próbę interpretacji dzieła na tle twórczości Siemiradzkiego, jak również artystycznych i intelektualnych nurtów epoki. Korpus podzielono na działy, obejmujące różne zakresy tematyczne, odnoszące się do scen z historii, przedstawień religijnych, kompozycji rodzajowych, plafonów i kurtyn teatralnych, wreszcie portretów i pejzaży. Dopełniono jednak ten układ przeglądem chronologicznym twórczości.

Trzeci tom Głosy o twórczości Henryka Siemiradzkiego w języku polskim obok studiów nad twórczością i działalnością artysty zawiera wykaz źródeł archiwalnych i bibliografię. Czwarty tom Warsztat artystyczny Henryka Siemiradzkiego w języku polskim został poświęcony badaniu technik i technologii dzieł artysty. Rezultatem projektu jest także dokumentacja jego życia i twórczości, opracowanie korespondencji, kwerendy w prasie, katalogach i publikacjach. Wyniki badań, zostały zawarte m.in. w czterech wydanych tomach studiów, będących rezultatem międzynarodowych konferencji m.in. w Krakowie w 2017 i w Rzymie w 2018 roku.
Zrealizowany projekt otwiera nowe perspektywy badań nie tylko nad malarstwem Siemiradzkiego, lecz także nad polską i europejską sztuką 2. połowy XIX wieku.

Spis treści
Agnieszka Kluczewska-Wójcik, Wstęp 7

Studia
Veronika Irina Bogdan, Henryk Siemiradzki w Cesarskiej Akademii Sztuk 11
Agnieszka Świętosławska, Henryk Siemiradzki – młodzieńcze prace realistyczne 21
Dorota Gorzelany-Nowak, Antyk grecko-rzymski w twórczości Henryka Siemiradzkiego 29
Grzegorz First, Nie tylko Rzym. Starożytny Egipt i Bliski Wschód Henryka Siemiradzkiego 43
† Witold Dobrowolski, Treści programowe w Sądzie Parysa Henryka Siemiradzkiego 53
Marzena Królikowska-Dziubecka, Kompozycje dekoracyjne i alegoryczne Henryka
Siemiradzkiego wobec tradycji europejskiego malarstwa plafonowego 65
Paulina Adamczyk, Magdalena Laskowska, Rysunek w twórczości Henryka Siemiradzkiego 77
Dominika Sarkowicz, Warsztat malarski Henryka Siemiradzkiego 83
Anna Masłowska, Henryk Siemiradzki i fotografia 99
Agnieszka Kluczewska-Wójcik, W „świecie sztuki” – Siemiradzki i instytucje życia artystycznego 109
Maria Nitka, Henryk Siemiradzki w Rzymie 119
Tatiana Karpowa, Henryk Siemiradzki w Rosji 129
Jerzy Malinowski, O roli Henryka Siemiradzkiego w kulturze polskiej 139

Miscelanea
Opracował Jerzy Malinowski
1. Pierwszy pobyt Henryka Siemiradzkiego w Krakowie w 1871 roku 153
2. Założenie Muzeum Narodowego w Krakowie w 1879 i jego otwarcie w 1883 roku 156
3. Pogrzeb Henryka Siemiradzkiego w Warszawie (1902) i Krakowie (1903) 158

Aneks – Rysunki i faktury malarskie
Jerzy Malinowski (Rysunki), Dominika Sarkowicz (Faktury malarskie)
Wstęp 165
1. Rysunki realistyczne, około 1868–1873 169
2. Rysunki akademickie, około 1868–1889 170
3. Rysunki neoklasyczne 186
4. Ornamenty 189
5. Kompozycje geometryczne, 1876–1883 194
6. Perspektywy, 1871–1885 196
7. Faktury malarskie, 1876 199

Źródła archiwalne
Maria Nitka, Źródła archiwalne w Polsce 207
Kamilla Twardowska, Źródła archiwalne w Muzeum Narodowym w Krakowie 209
Maria Nitka, Źródła archiwalne w Rzymie 211
Maria Górenowicz, Źródła archiwalne w Rosji 212

Bibliografia życia i twórczości Henryka Siemiradzkiego
Opracował Jerzy Malinowski przy współpracy Marcina Teodorczyka
Wstęp 231
Bibliografia 1864–1903 233
Bibliografia od 1904 281
Publikacje Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata
i indywidualne uczestników projektu za lata 2015–2020 294