Pamiętnik Sztuk Pięknych, t. 14 (2019)

Sztuka polska na ziemiach zachodnich i północnych od 1981 roku do współczesności

Na tzw. Ziemiach Odzyskanych rozwija się niewątpliwie nieco inna kultura polska, niż w Polsce centralnej, a tutejsi mieszkańcy mają przekonanie że choć jest niezmiernie ciekawa, to nie doceniona, bo uważana zbyt długo za peryferyjną. Po demokratycznych przemianach państwa starano się uporczywie o wyrażenie tłumionej wielogłosowości; na tzw. Ziemiach Odzyskanych proces ten przebiegał wyjątkowo dynamicznie. Krytyczne przyglądanie się zastanym dyskursom spowodowało, że w obszar „naszego” dziedzictwa włączano to, co wcześniej określane było jako „obce”. To z takich usiłowań narodził się fenomen tegorocznej noblistki Olgi Tokarczuk, pochodzącej z Sulechowa (dawnego niemieckiego Zullichau) i mieszkającej przez pewien czas w Wałbrzychu (dawnym niemieckim Waldenburgu) – pisarki, która w obszar swych zainteresowań włącza „obcą” kulturę niemiecką, czy żydowską, ale także świat nie-ludzki (m.in. zwierzęta).
Oprócz pisarzy także artyści wizualni odkrywali nieodkryte obszary historii, które zapisane zostały w tkance ich miast. Im właśnie jest poświęcony jest niniejszy „Pamiętnik Sztuk Pięknych”. Tom kontynuuje rozważania dotyczące sztuk wizualnych tzw. Ziem Odzyskanych rozpoczęte w „Pamiętniku Sztuk Pięknych” z 2016 roku (nr 11) i zajmuje się tyleż artystyczną przeszłością co tym, jak widać ze specyficznego, „odzyskanego” miejsca naszą teraźniejszość i przyszłość.

Spis treści

Anna Markowska, Regina Kulig-Posłuszny
W stronę innej, wielokulturowej tradycji

Zbigniew Makarewicz
ARYTMIA. O niektórych aspektach artystycznej awantury na Ziemiach Zachodnich i Północnych

Dorota Grubba-Thiede
Zapis równoległy” – przyczynek do badań nad twórczością i pedagogiką Andrzeja Wojciechowskiego oraz Witosława Czerwonki po 1981 r. [artystów wywodzących się z Wrocławia]

Wojciech Kozłowski
Sztuka w Zielonej Górze po 1981 roku

Agnieszka Rek-Lipczyńska, Izabela Kozłowska
Przestrzeń pamięci – pamięć przestrzeni. Refleksja nad przestrzeniami symbolicznymi Szczecina w świetle postmodernistycznej transformacji sztuki i architektury

Michał Siekierka
Współczesne miejsca pamięci: pomniki, tablice, mogiły w kontekście upamiętnienia tradycji i kultury Kresów na terenie województwa dolnośląskiego

Anna Zelmańska-Lipnicka
Galeria Koło (1995–2003) – przestrzeń otwarta

Elżbieta Błotnicka-Mazur
Rewitalizacja przestrzeni miasta poprzez sztukę. Przypadek Stoczni Gdańskiej

Magdalena Gołaczyńska
Happeningi Pomarańczowej Alternatywy, czyli współczesny karnawał na ulicach Wrocławia

Józef Tarnowski
Przełom postmodernistyczny w architekturze polskiej: odbudowa Starego Miasta w Elblągu

Krzysztof Stefański
Sky Tower Leszka Czarneckiego, symbol Wrocławia XXI wieku i jego miejsce w sylwetce miasta

Anna Dzierżyc-Horniak
Eksperyment form przestrzennych w Elblągu – niechciane dziś dziedzictwo PRL-u?

Emilia Kiecko
Międzynarodowa Wystawa Architektury Intencjonalnej Terra-2

Szymon Piotr Kubiak
„[…] już nie mówiąc o sztuce ludów pierwotnych”. Szczecin, kultury pozaeuropejskie i polska kolonizacja „Ziem Odzyskanych”

Wiktoria Kozioł
Ziemia przeklęta. Trzy wystawy w Centrum Sztuki Współczesnej Kronika w Bytomiu jako przykład strategii instytucjonalnej

Zbigniew Makarewicz
Niszowe strategie wrocławskiej neoawangardy1981–2016

Magdalena Howorus-Czajka
Iwona Zając i „Cud ciężkiej pracy”, czyli artysta jako homo faber

Elżbieta Kal
Ciało, nieskończoność i koniugacja. O perceptach i afektach twórczości Władysława Jackiewicza, Jacka Mydlarskiego i Romana Gajewskiego

Zbigniew Mańkowski
Wizualna refleksyjność Kazimierza Nowosielskiego


O płytkiej rzece i tolerancji, z Bożeną Steinborn, w jej warszawskim mieszkaniu na Stegnach, rozmawia Anna Markowska

„Przypatrz się dobrze, bo to zaraz zniknie”. Z Piotrem Łukaszewiczem rozmawia Anna Markowska

Architektura „odzyskana”. Z Ernestem Niemczykiem rozmawia Regina Kulig-Posłuszny

„Nie lubię zamkniętych systemów”. Ze Stachem Rukszą rozmawia Daria Skok